معرفی طرح

طرحی که قصد معرفی آن را داریم بهره‌گیری از طلای کثیف و تولید برق می‌باشد که نام شناخته شده آن احداث نیروگاه بیوگاز تولید برق از زباله است که در دسته انرژی‌های نو قرار می‌گیرد. بیوگاز به گازهای تولید شده در اثر تخمیر و تجزیه بی هوازی مواد آلی بوسیله باکتری‌های بیهوازی بویژه متان زا که در یک محفظه تخمیر بوجود می‌آیند، اطلاق می‌شود.

بیوگاز از تجزیه و تخمیر زباله‌ها و سایر باقیمانده‌های کشاورزی، فضولات انسانی، حیوانی و فاضلاب های صنعتی و با تخمیر بی هوازی مواد آلی بوسیله باکتریهای بی هوازی بویژه متانزا در یک محفظه تخمیر و با تولید گاز متان بدست می آید. در هضم بی‌هوازی ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلو وات ساعت در هر تن زباله تر انرژی تولید می‌شود، بدین صورت که گاز متان حاصل شده با استفاده از ژنراتورهای گازی به برق تبدیل شده و وارد شبکه می‌شود. این مخلوط گازی دارای میزان ۶۰ -۷۰ درصد متان،۳۰-۴۰ درصد دی اکسید کربن و مقادیر ناچیزی از گازهای دیگر مانند هیدروژن، نیتروژن، اکسیژن، منواکسیدکربن و سولفید هیدروژن است و قسمت اعظم این گاز از متان و دی اکسیدکربن تشکیل شده است ولی در عین حال نسبت ترکیبات مختلف آن بستگی به نوع مواد اولیه و نیز تا حدودی به میزان حرارت محیط و زمان توقف مواد در مخزن تخمیر دارد.

کاربردهای بیوگاز

• تولید نیروی برق: از انرژی بیوگاز مانند اغلب انرژی‌ها می‌توان در تولید الکتریسیته استفاده کرد.
• ایجاد حرارت: یک مترمکعب بیوگاز حدود ۶۵۰۰ ـ۵۲۰۰ کیلوکالری انرژی آزاد می‌کند و یک مترمکعب بیوگاز برای پخت ۳ وعده غذایی یک خانواده ۶ نفره کافی است.
• سوخت مکمل برای موتورهای احتراق داخلی: بیوگاز می‌تواند به عنوان جایگزین مواد سوختی مانند بنزین و گازوئیل در موتورها به کار برود. در عملیاتی مانند کشیدن آب از چاه‌ها، در دستگاه‌های شالیکوبی، آسیاب‌ها و… می‌توان از این منابع انرژی در موتورها استفاده کرد.
• مواد اولیه صنایع شیمیایی: بیوگاز دارای حدود ۶۵ درصد متان و ۳۵ درصد دی‌اکسیدکربن است که این گازها می‌تواند به عنوان مواد اولیه در تولید فرآورده‌های شیمیایی به کار رود. به عنوان مثال از این گازها برای ساختن سیلیکات‌های اکسی، حلال‌های مختلف، خنک‌کننده‌ها، حشره‌کش‌ها، دی‌کلرومتان (ماده اولیه برای تولید مواد پاک‌کننده چربی‌ها)‌، مواد با قابلیت نفوذ بالا، فیلم‌های عکاسی و…. استفاده کرد.
• تولید کود اکسی: پس از انجام عمل تخمیر و تولید بیوگاز، فضولات باقیمانده به عنوان کود غنی و مناسب برای کشاورزی به کار می‌روند. این کود برخلاف کودهای حیوانی تازه، فاقد بو بوده و آلودگی محیط‌زیست را به دنبال ندارد، حجم کمتری اشغال می‌کند، بذر علف‌های هرز و انگل‌های جانوری آن از بین می‌رود و هیچ جاذبه‌ای برای رشد پشه و مگس و سایر آفات ندارد.

سابقه طرح در سایر کشورها

در اروپا برخی واحدهای بیوگاز بیشتر از ۲۰ سال است که مشغول به کار هستند و در حال حاضر بیش از۶۰۰ واحد هاضم در اروپا مشغول بکار می باشند. تنها در کشور آلمان در حدود ۲۵۰ واحد بیوگاز طی پنج سال گذشته نصب شده است. از نیمه اول قرن بیستم در بسیاری از کشورها ساخت دستگاههای تولید کننده بیوگاز و استفاده از گاز حاصله آن بمنظور پخت و پز، تأمین روشنایی و بکار انداختن موتورهای احتراقی وسایل نقلیه به سرعت توسعه یافته و در این بین کشورهای چین و هند بیش از سایر کشورهای دیگر به ساخت و بهره‌برداری از دستگاههای تولید کننده بیوگاز پرداخته اند.

سابقه طرح در ایران و ظرفیت استفاده از بیوگاز

ظرفیت کنونی تولید برق در کشور در حدود ۷۰ هزار مگاوات ساعت است در حالی که ظرفیت تولید برق از منابع تجدید پذیر انرژی (بدون در نظرگیری نیروگاه‌های برق آبی) در حدود ۱۵۵ مگاوات است. ملاحظه می گردد که سهم تولید برق از انرژی‌های تجدید پذیر در کشور در حدود ۰٫۳ درصد است و این در حالی است که در کشورهای متوسط جهانی این سهم ۱۰ درصد است و در کشورهای توسعه یافته حتی تا ۴۰ درصد هم می‌رسد.

بر این اساس تولید برق از منابع تجدیدپذیر مانند بیوگاز از بازار بزرگی در ایران برخوردار می باشد که هنوز ظرفیت اشباع نشده بزرگی وجود دارد.

براساس گزارش‌های منتشره در ایران سالانه نزدیک به ۲۰ میلیون تن انواع این زباله‌ها تولید می‌شود که در مجموع نزدیک به ۳۲۰ مگاوات ظرفیت کل تولید برق از طریق نیروگاه بیوگازی می‌باشد که تاکنون نزدیک یه ۱۹ مگاوات تولید برق فعال می باشد و با سرمایه‌گذاری در این قسمت می‌توان ظرفیت نصب شده این نیروگاه‌ها را افزایش داد. در ادامه تعداد نیروگاه های بیوگاز کشور و ظرفیت هر کدام ارائه شده است:

میزان سرمایه گذاری و شاخصهای اقتصادی طرح

در ادامه احداث نیروگاه بیوگاز از منظر سرمایه‌گذاری و شاخص‌های اقتصادی مورد بحث قرار گرفته است.

مزایای اجرای طرح

با توجه به آنکه تولید سرانه برق یکی از شاخص‌های اصلی توسعه هر جامعه محسوب می‌شود، توسعه ظرفیت تولید برق در کشور از بزرگترین دغدغه‌های کشور محسوب می‌شود. از افزایش ظرفیت تولید برق در نیروگاه‌هایی که با سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند، نیازمند توسعه میادین گازی کشور می‌باشد که خود علاوه بر هزینه احداث نیروگاه، هزینه احداث امکانات زیربنایی تامین سوخت آن را نیز در بردارد. از این رو احداث نیروگاه‌های برق با استفاده از انرژی‌ها نو و به خصوص نیروگاه بیوگاز از جمله فرصت‌های سرمایه‌گذاری است که علاوه بر کاهش آلودگی‌های زیست محیطی کشور و افزایش توان تولید برق، از حمایت‌های دولتی خاصی نیز برخوردار است که یکی از این موارد خرید برق به صورت تضمینی توسط وزارت نیرو می‌باشد.