مدل کسب و کار شرکت یاهو و شباهتها و تفاوت ها با گوگل

مقدمه :

در مورد مدل‌های کسب کار تعاریفی زیادی مطرح شده است. این تعاریف به نوعی می‌خواهند روشهای سنتی کسب و کار را به روشهای جدید مبتنی بر اینترنت تغییر دهند. شناسایی و تعریف مدل کسب و کار از آن جهت هائز اهمیت است که روش انجام تجارت را در شرکت نشان می‌دهد و شرکت از آن طریق می‌تواند بقای خود را حفظ کند. در ابتدا بهتر است به برخی از تعاریف اشاره شده در این بخش بپردازیم.

”مدل کسب و کار نقطه کنونی است که کسب و کار حول آن هدایت می‌شود و یا اینکه عملیات تجاری حول آن بهبود می‌باید.“ اریکسون و مگنوس ۲۰۰۰

“مدل کسب و کار بیانی است از اینکه یک شرکت چگونه درآمد زایی می‌کند و چگونه منافع خود را در طی زمان حفظ می‌کند.” استورات و ژائو ۲۰۰۰

(Business Model مشخص می‌کند که یک شرکت چگونه می‌تواند پول به دست بیاورد و به این منظور مشخص می‌کند، این شرکت در زنجیره ارزش در کجا قرار دارد. (مایکل راپا

تیمز؛۱۹۹۸ ، ماگرتا؛۲۰۰۲ ، اپلگت؛۲۰۰۱ نیز تعریف دیگری از مدل کسب و کار الکترونیک بیان کرده‌اند که هر یک از این تعاریف در جایگاه خود و موقعیت خود مورد توجه قرار می‌گیرد.

انواع مدل کسب و کار الکترونیک :

مدل‌های کسب و کار تحت وب به شیوه‌های گوناگون دسته‌بندی می‌شوند. یکی از این دسته‌بندی‌ها که از معروفیت و محبوبیت بیشتری هم برخوردار است، دسته‌بندی آقای مایکل راپا می‌باشد. از دید آقای مایکل راپا Business Modelهای اینترنتی را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم نمود:

• واسطه‌گری (Brokerage) مثل: ebay, paypal, amazon
• تبلیغات (Advertising) مثل: yahoo, google, overture
• داده محوری (Infomediary) مثل: Cool Saving, Double Click
• تجاری (Merchant) مثل: Amazone, Barners & Noble
• تولیدی (Manufacturer) مثل: Dell, BMWFilms
• همکاری (Affiliate) مثل: Amazone, Pay.per.click
• جامعه‌ای (Community) مثل: Orkut, Red Hat
• عضویت (Subscription) مثل: Listen, Classmaster
• کاربردی (Utility) مثل: Slash dot

طبق مدل‌های اشاره شده در بالا همان طور که مشاهده می‌شود Yahoo  و Google در دسته بندی تبلیغات قرار می‌گیرند. مدل تبلیغات توسعه یافته مدل قدیمی Media Broadcasting می‌باشد. در این حالت Broadcaster یا همان وب سایت محتویاتی را فراهم می‌کند که عموما رایگان است و امکاناتی مانند Email-IM-Blog و … را به همراه پیامهای تبلیغاتی ارائه می‌دهند. در این حالت منبع اصلی درآمد پیامهای تبلیغاتی است در این مدل خود می‌توانند تولید کننده محتوا و یا توزیع کننده محتوا افرادی باشند که در جای دیگری تولید شده باشد. زمانی که مراجعه کنندگان به این بخش زیاد باشد یا ترافیک ورودی مراجعه کننده زیاد و یا خیلی خاص باشد کارایی آنها بالا می‌رود و می‌توانند تبلیغات بهتری را ارائه دهند و در کنار آن نیز خدماتی را که مراجعه کننده لازم دارند به خوبی ارائه دهند. این امر باعث افزایش محتوا و بالا رفتن کارایی این گونه مدل‌ها می‌گردد. مدل تبلیغات خود نیز دارای انواع مختلف است که در زیر اشاره می‌شود:

• Portal (پورتال) : سایت Yahoo از این مدل استفاده می‌کند.
• Classifieds (رتبه بندی )
• User Registration ( ثبت موضوعات کاربران )
• Query-based Paid Placement (فرآهم آوردن خدمات آنلاین ) : سایت گوگل از این مدل استفاده می‌کند.
• Contextual Advertising / Behavioral Marketing (تبلیغات ترکیبی)
• Content-Targeted Advertising (فراهم کننده محتوا )
• Intromercials استفاده از امکانات انیمیشنی کامل در قبل از ورود به سایتها
• Ultramercials

پورتال : معمولا جستجوی مهندسی که شامل محتوای یا خدمات گوناگونی می باشد. در ابعاد بزرگ و داشتن ترافیک در تبلیغات قابلیت و خدمات گوناگون دیگر را از سایت بر میگیرد. شخصی سازی پورتال به مشتریان اجازه می‌دهد از خط اتصال و محتوا برای کاربران استفاده نماید یک پورتال خصوصی به خوبی آمارگیری کاربری را تعریف و ترویج می‌دهد. ( پورتال نقطه ورودی برای وب فرآهم کرده و محتوای تخصصی و خدمات را ارائه می‌دهد)

یاهو – یک نوع پیشتاز جهانی اینترنت است و یکی از بیشترین مقصدهای ترافیکی اینترنتی در عرصه جهانی است. یاهو نقطه کانون قدرت ارتباطی از کاربران است، تبلیغات ، ناشران و توسعه دهندگان توسط درست کردن تجربه ضروری اعتماد را ایجاد نموده است. مرکز فرماندهی یاهو در کالیفرنیا میباشد.

یک مدل کسب و کار معمولا دارای اجزایی است ، این اجزا می‌تواند شامل :

• جایگاه ارزش Value Proposition: بعد از توصیف مشکل مشتری، محصول یا خدماتی که می‌تواند پاسخگوی این مشکل باشد، جایگاه ارزشی نامیده می‌شود. ارزش این محصول و یا خدمات از دیدگاه مشتری، در تعیین این جایگاه ارزشی ملاک قرار می‌گیرد. یاهو در سایت خود با استفاده از تبلیغات و بخشهای فروش این امر را برای حل مشکل مشتری با ارتباط دادن به بازار محصول و شرکتهای ارائه دهنده از بین می‌برد. بنابراین غالبا مشتریان بعد از ورود به سایت از آنها در مورد محصولات نیز نظر سنجی صورت می‌پزیرد.
• بخش بازار Market Segment: گروه مشتریان که مورد هدف قرار گرفته‌اند، باید توجه داشت که بخش‌های مختلف بازار نیازهای متفاوتی دارند. گاهی نوآوری در یک Business Model بعد تغییر در بخش بازار شکوفا می‌شود. یاهو با استفاده از این بخش هر روز به نوآوری جدید در مورد ارائه خدمات بازار و ارائه محصولات جدید به همراه تبلیغاتی که از محصولات و خدمات شرکتها دارد می‌پردازد.
• ساختار زنجیره ارزش Value Chain Structure: جایگاه فعالیت‌های شرکت در زنجیره ارزش و نحوه به دست آوردن بخشی از ارزش تولید شده در زنجیره توسط شرکت، ساختار زنجیره ارزش را تشکیل می‌دهد. یاهو در این زمینه تلاش دارد تا با استفاده از بالا بردن ارتباط بین تولید کنندگان و ارائه دهندگان خدمات ، کاربران را به آنها ارتباط داده تا آنها بتوانند نیازهای مشتریان را برآورده سازند. این امر و فعالیت در این بخش خود در تجارت الکترونیک به عنوان واسطه‌گری است. در زنجیره ارزش داشتن اطلاعات و ارتباطات مناسب بسیار اثر بخش خواهد بود و باعث بالابردن سطح کیفی عملکرد سیستم و خدمات می‌شود.
• تولید سود و حاشیهRevenue Generation And Margine: چگونه سود حاصل می‌شود؟ (از طریق فروش، اجاره، عضویت، پشتیبانی و …)ساختار هزینه‌ای چگونه است و حاشیه سود مورد نظر چگونه به دست می‌آید؟ یاهو برای ایجاد سود با استفاده از ارتباط بین مشتریان و شرکتها و گذاشتن تبلیغات آنها و مراجعه کاربران به این تبلیغات برای خود ایجاد درآمد نموده و مطالب بر اساس سود و مبالغی که دارد درآمد زایی نموده و به کار خود و خدمت رسانی و دادن برخی امکانات مجانی استفاده می‌نماید. مثلا در بخش میل یاهو قسمتهای مجانی البته با امکانات کم وجود دارد. اگر کسی بخواهد از کلیه خدمات میل استفاده نماید باید از قسمتی که برای استفاده از آن باید مبلغی را به عنوان حق عضویت به صورت ماهیانه پرداخت گردد استفاده می‌کنند. این نوعی کسب درآمد تولید سود برای شرکت می‌باشد.
• جایگاه در شبکه ارزش Position In Value Network: شناسایی رقبا، شرکت‌های مکمل و اثراتی که شبکه همکاری می‌تواند برای مشتریان ایجاد کند. این تعاریف جایگاه شرکت در شبکه ارزش را توصیف می‌‌کند. مشاهده می‌شود که نمونه‌های مشابهی از سایتهای گوناگون شبیه یاهو وجود دارد اما با توجه به این یاهو همچنان به عنوان بهترین درگاه ارتباطی در بین برخی رقبا است.
• استراتژی رقابت Competitive Strategy: چگونه شرکت سعی می‌کند یک “مزیت رقابتی” ماندگار برای خود بسازد. این مزیت ممکن است در نوع مدیریت نمودن هزینه‌ها باشد و یا در Niche Strategy و یا همان بازار پنهان و دنج و غیرقابل دسترس توسط رقبا. در هر صورت وجود این مزیت رقابتی الزامی است. یاهو نیز با استفاده از روشهای خاصی برای خود مزیت رقابتی ایجاد نموده است تا رقبا را از عرصه بدور کند. تا بتوان به عنوان بهترین مدل کسب و کار در سالهای اخیر انتخاب گردد.

یاهو با استفاده از مدل کسب و کاری که انتخاب نموده است در وقت کاربرانی که به دنبال محصول یا خدمات یا اطلاعات می‌روند صرفه‌جویی می‌نماید و اطلاعات مورد نیاز آنها را با ارتباط دادن به شرکتهای مورد نظر آنها بر اساس کلید واژه‌های مورد نیاز مشتریان برآورده می‌نمایند. این امر باعث شده که افرادی که به دنبال ارزش و درآمد هستند نیز به این سایت مراجعه نموده و اطلاعات و خدمات مورد نیاز را دریافت دارند.

بنابراین برای طراحی یک مدل کسب و کار باید نواوری ، احیاء ، تغییر و اتخاذ تصمیم درست را استفاده کنند. زیرا با گذشت زمان باید اطلاعات و سایر خدمات به روز شود تا شرکت بتواند به بقای خود در بازار رقابتی بزرگ جهانی ادامه دهد.

فراهم کننده خدمات آنلاین : گوگل از فرآهم کردن خدمات آنلاین برای کاربرانی که به آنها مراجعه می‌کنند استفاده می‌کنند. در واقع خدمات آنلاین موضع گیری با زنجیره فروش مطلوب ( زنجیره کفیل‌ها ) یا کلید تبلیغات با مدت جستجوی مخصوص برای یک پرسش کاربر ، مثل پیش درآمد علامت تجاری با مدل پرداخت بر اساس عملکرد .

گوگل نوآوری در تکنولوژی جستجو برای ارتباط میلیونها نفر در سراسر جهان با استفاده از اطلاعات در هر روز بوجود آورد. در ۱۹۹۸ دانشجوی لری پگ و اسرگی برین ، گوگل امروز یکی از بهترین خاصیت وب در تمام بازار های بزرگ جهانی است. هدف گوگل برنامه تبلیغات ، در بزرگترین و سریعترین رشد در صنایع، کسب و کار تهیه کننده از نتایج‌ قابل اندازه‌گیری با تمام ابعاد ، حال آنکه بالا بردن تجربه در تمام سطوح وب برای کاربران است. مرکز فرماندهی گوگل در دهکده سیلیکن با دفتر تمام وقت در شماا آمریکا ، اروپا ، آسیا است.

تفاوت و شباهات در سایت‌های گوگل و یاهو :

در مورد ایمیل :

همان طور که می‌دانید گوگل از جیمیل برای استفاده کاربران استفاده می‌تماید. این سرویس ایمیل دارای سرعت بسیار بالای در هنگام کار میباشد که این سرعت را مدیون طراحان خود در استفاده از تکنولوژی آژاکس میباشد . Loading ابتدایی جیمیل یک موتور جاوا اسکریپت را هنگام باز شدن صفحه لود میکند که تمام کلیک های شما در حین خواندن و مرور ایمیلهاتان توسط این موتور جاوا اسکریپتی کنترل میشود و بازسازی بخش هایی از صفحه هنگام آرشیو کردن و Star کردن نامه ها توسط این engine صورت میگیرد و transaction ها توسط XML در پشت مرورگر برای سرور جیمیل ارسال میشود . استفاده از تکنولوژی Ajax باعث میشود که نیاز به بازسازی کامل صفحه در هر کلیک کاربر از بین برود و سرعت بالایی در نمایش صفحه ایجاد میکند

یاهو نیز از سیستم جدیدی در سال‌های جدید استفاده می کند که نسبت به مدل کلاسیک تفاوتهای زیادی دارد. یاهو در حال طراحی سیستم جدیدی برای صفحه ایمیل خود می باشد که در طراحی آن از تکنولوژی Ajax بهره گرفته شده است. سیستم جدید یاهو مراحل تست خود را می گذراند و فقط در اختیار عده خاصی از کاربران یاهو به صورت آزمایشی قرار گرفته است و بزودی برای استفاده عموم آزاد می شود

تفاوت در مورد موتورهای جستجوگر :

تفاوت اصلی بین گوگل و موتورهای جستجوی یاهو در تعداد صفحاتی است که این موتورها از سایتها و صفحات وب موجود بر روی اینترنت فهرست (Index) کرده‌اند. تحقیقات نشان می دهد که یاهو در حدود نصف گوگل سرتاسر وب فهرست کرده است در اختیار دارد و گفته می شود که تفاوت کیفی که بین این دو موتور جستجو مشاهده می شود نیز بخاطر همین عامل یعنی تعداد صفحات ایندکس شده توسط آنهاست. بالا بودن تعداد صفحاتی که توسط گوگل فهرست و رتبه بندی شده اند یک امتیاز رقابتی فوق العاده برای گوگل محسوب می‌شود که فکر نمی کنم به همین راحتی ها آن را از دست بدهد. گوگل در حال حاضر از لحاظ کیفیت بهترین نتایج را ارائه می کند. رتبه بندی یا Page Ranking و لینک هایی که به سایت ها شده اند یا اصطلاحاً Backlinks در هر دو موتور جستجو مورد توجه قرار گرفته است و در این میان گوگل اینترفیس راحت تری را در اخیار قرار می‌دهد. تحقیقات نشان داده است میزان محبوبیت و شهرت و استفاده از این موتورهای جستجو در میان کاربران اینترنتی دقیقاً متناسب با کمیت و کیفیتی است که در صفحات نتایج حاصل از جستجو نشان می‌دهند.جنگی که بین این موتورهای جستجو یاهو و گوگل با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی کاربردی چون پست الکترونیک و فضای بیشتر برای نامه‌ها و جستجوگرهای رومیزی شان، در سال‌های اخیر بر سر جلب توجه مخاطبین بالقوه و بالفعل به راه افتاده است در خصوص کاربرد روزافزون از موتورهای جستجوی اصلی شان نیز بر سر رتبه بندی ها و الگوریتم ها و تعداد صفحات ایندکس شده شان نیز بوده است.

تفاوت در  افق دید :

گوگل را می‌توان یک انقلاب‌گر بزرگ نامید که بسیار جاه‌طلب و حریص است ولی یاهو تا از پیشرفت کاری مطمئن نباشد آن را آغاز نمی‌کند و به همین علت معمولاً یاهو پس از مدتی خدماتی را ارائه می‌کند ولی با امکانات جدید و قابل‌قبول چیزی که در ۳۶۰ و فلیکر بیشتر مشخص است. جاه‌طلبی‌های گوگل نه‌تنها یاهو بلکه همگان را به تحرک واداشته است و نمونه‌ی بارز این حرف ارائه‌ی سرویس ایمیل با حجم بالا بود که تا قبل از آن حتی برای کاربرانی که سالیانه مبالغ زیادی پرداخت می‌کردند رویایی بیش نبود و ترس از اشغال زیاد فضا همواره مانعی برای سرویس‌های میل بود ولی گوگل این ترس را برای همیشه از بین برد تا جایی که امروزه سرویس‌های ایمیل اعم از کوچک و بزرگ فضاهای زیادی از چند صد مگابایت تا چند گیگابایت را ارائه می‌کنند.

انقلاب دیگر گوگل ایجاد بخش‌های متفاوت برای جستجوی تصاویر، گروهها و … بود که تا قبل از آن دسترسی به این ویژگی‌ها به این صورت متفاوت ممکن نبود ولی گوگل با ایجاد چنین بخش‌هایی انقلابی ایجاد کرد که بیشتر موتورهای جستجو حتی آن‌هایی که نه‌چندان معروف هستند امروزه بخش‌های مجزایی برای جستجوی تصاویر و … دارند.

یاهو سازنده‌ی خوبی نیست ولی مجموعه‌ای از امکانات خوب را گرد آورده است ولی گوگل همیشه به استقلال و ایجاد بهترین‌ها اندیشیده است هر چند سیاست‌های جدید گوگل در خرید شرکت‌ها و نرم‌افزارهای همانند پیکاسا یا Google Earth ممکن است این تصور را ایجاد کند که گوگل به زودی شبیه به یاهو می‌شود ولی تفاوت‌های گوگل از جمله احترام گذاشتن به نیاز کاربران با ایجاد خدمات ۱۰۰% رایگان و این که همیشه دنبال انحصار است ممکن است این شرکت را شبیه به مایکروسافت کند منتها با روش کار کاربرپسندانه‌تر و به مراتب بهتر.

تفاوت در زمینه :

حتما به سایت یاهو مراجعه نموده‌اید، با ورود به سایت یاهو مشاهده می‌کنید که در صفحه ابتدایی آن مجموعه‌ای از امکانات و تبلیغات و لینک‌هایی را نشان می‌‌دهد که در نظر اول چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند و در عوض در مورد سایت گوگل با ورود به مدل این سایت صفحه کاملا سفیدی را مشاهده می‌کنید که به نظر من نشان از این است که هر فردی که می‌خواهد اطلاعاتی را از نقاط مختلف جمع‌اوری کند بهتر است از این سایت استفاده نماید. در سیستم جستجو سایت امکاناتی را برای کاربران در نظر گرفته است. البته با مشاهده صفحات ساده گوگل این برداشت حاصل می‌شود که این شرکت تنها برای استفاده کاربران از امکانات جستجو و پیوند کاربران به دنیا بوجود آمده است. در کنار آن سایت یاهو با استفاده از مدل کسب و کاری که دارد و زمینه‌ای سایت خود نشان از استفاده از تبلیغات و امکانان فروش و جستجو برای نیاز کاربران و کسب درآمد از کلیک‌ها استفاده می‌نماید. هدف گوگل غالب شدن در موتور جستجو است. این مدل در ابتدا می خواست اطلاعات را دراختیار هرکس، هر زمان و هر جا قرار بدهد. لذا شیوه ای متفاوت را برای تحقق این هدف در پیش گرفت و تلاش کرد در این مسیر نقاط ضعف یاهو را فرصتی مغتنم قرار دهد و آن را برای خود تبدیل به نقطه قوت تبدیل نماید که البته در این امر موفق شد. یکی از نقاط ضعف یاهو زمان طولانی برای آمدن صفحه اصلی به علت وجود تبلیغات متنوع بود که گوگل این مشکل را برای موتور جستجوی خود با مرتبط نمودن تبلیغات با کلید واژه‌هایی که کاربر مدنظر دارد، برطرف کرد و این عمل سرعت بیشتری را برای کاربران فراهم آورد. نقطه ضعف دیگر دریافت مبالغی جهت اولویت بندی در رتبه ها بود که همه ترجیح می دهند جزء اولی‌ها در لیست باشند که در گوگل این طبقه بندی برحسب غنای مطالب و بدون دریافت پول انجام می شود.

عوامل موفقیت گوگل را می‌توان در موارد زیر برشمرد :

• بر کاربر متمرکز شد و بقیه موارد را فدای رضایت مشتری کرد.
• نتایج جستجو به کسی فروخته نمی شود و تنها کاربران می‌توانند از آن استفاده نمایند.
• صفحه اصلی بسیار راحت و سریع بالا می‌آید.
• تبلیغ با کلید واژه موردنظر کاربر، مربوط است.
• حضور پنجاه نفر دارای دکترای تخصصی که فقط درباره جستجو تحقیق و فعالیت می کنند.
• نتایج جستجو بسیار سریع ارائه می شود.
• دموکراسی در سایت برقرار است (رتبه بندی براساس مسایل مالی انجام نمی شود).
• امکان جستجو درگوگل توسط موبایل فراهم است.
• لزومی ندارد برای رسیدن به پول، کار خلاقی انجام شود.
• غیر از فایلهای HTML، امکان جستجو برای فایلهای تحت &WORD، EXE، POWERPOINT وPDF نیز مهیا است.
• بسیار گسترده است و در دنیا با زبانهای مختلف (۸۸ زبان) فعالیت می کند امکان تصحیح لغات اشتباه را نیز دارد.

این امر در حالی است که یاهو تمام شرایط بالا را در به طور کم و بیش ندارد یا اگر از آن استفاده می‌کند نسبت به گوگل عقب تر است.

نقاط مشترک :

در مورد نقاط مشترک یاهو و گوگل ، این مطالب را می‌توان بیان کرد که هر دو به نوعی موتور جستجو هستند ( البته گوگل قوی‌تر است ) . بر اساس نیاز و کلید واژگان کاربران اطلاعاتی را در اختیار آنها می‌گذارند. جستجو می‌تواند در صفحات وب ، تصاویر، عکس، فیلم ، خرید، میل ، اتاق گفتگو و … باشد.

هر دو از مدل کسب وکاری مشترک استفاده می‌کنند، اما در بُعد بعدی آن تفاوت وجود دارد. مدل تبلیغات در هر دو استفاده می‌شود اما نحوه عملکرد کار آن در دو سایت متفاوت است.

در مجموع دو سایت یاهو و گوگل با استفاده از مدل کسب و کار الکترونیکی توانستند جزو شرکتهای موفق در این زمینه باشند. البته رقابت بین دو شرکت زیاد است. در واقع در مورد بسیار از زمینه‌هایی که در بالا تر نیز به آنها اشاره شد شباهتهایی دارند که در طی متن نیز به آنها اشاره شده است. اما در واقع در جزئیات کار و عملکرد دو شرکت است که تفاوت وجود دارد. هدف هر دو ارائه خدمت به کاربرانی است که وارد بستر الکترونیک و شبکه جهانی می‌شوند اما اینکه این خدمات چگونه و با چه هدفی مثل کسب درآمد در کنار تبلیغات یا پیوند دادن کاربران به طور مستقیم با سایر شرکتهای مرتب و مورد نیاز کاربر و … خود مسئله تفاوت را در بین عملکرد دو شرکت رقم می‌زند.  به هر حال دو شرکت از مدل کسب و کار برای افزایش ارزش افروده سهم کاری خود و خدمات خود در این بستر استفاده می‌نمایندو در گاهی هستند برای اینکه هر کسی که وارد دنیای الکترونیک می‌گردد با استفاده از امکانات دو شرکت به راحتی بتواند نیاز خود را برآورده سازد.

با تشکر

امیر حسین محمودی

منابع :

جزوه درسی کاربرد کامپیوتر – دانشگاه مهر البرز جلسه ۱۱ و ۱۲ پیوست می باشد.

جزوه درسی MIS – دانشگاه مهر البرز جلسه ۷ پیوست می باشد.

http://www.fastcompany.com/magazine/69/google.html

http://www.ebstrategy.com/insights/ResearchInsight-TM3-102902.htm

http://iran-bmd.blogfa.com

http://forum.persiantools.com/

http://www.digitalenterprise.org/models/models.html

http://www.rayegan.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=215&Itemid=71

http://www.ecommerce-guide.com/news/news/article.php/3802811