همه چیز درباره جمعه سیاه
همه چیز درباره جمعه سیاه
جمعه سیاه روز بعد از روز شکرگزاری در آمریکاست و به عنوان آغاز فصل خرید تعطیلات در نظر گرفته میشود.
عبارت جمعه سیاه در اوایل دهه اول قرن فعلی با استفاده زیاد آن بر روی وبسایتها برای رقابت با فروش فروشگاههای فیزیکی محبوبیت یافت.
با گسترش آن در جای جای اینترنت، رفته رفته فروشگاههای فیزیکی هم برای فروش خود از آن استفاده میکنند.
جمعه سیاه به چه معنی است؟
همچنان که گفته شد
” جمعه سیاه روز بعد از روز شکرگزاری در آمریکاست و به عنوان آغاز فصل خرید تعطیلات در نظر گرفته میشود.”
روز شکرگذاری همیشه آخرین پنج شنبه ماه نوامبر است، یعنی جمعه سیاه آخرین جمعه نوامبر میشود.
اما برای این مورد استثنایی هم وجود دارد:
و آن هم زمانی که روز شکرگذاری به ۳۰ نوامبر میافتد و در نتیجه جمعه سیاه میشود اول دسامبر.
بسیاری از خرده فروشان بهترین و بیشترین تخفیفهای خود را به این روز خاص از سال اختصاص میدهند.
در سال های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ بود که تعدادی از خرده فروشان شروع به انتقال پیشنهادهای فروش خود به ساعات پایانی روز شکرگذاری کردند تا مدت زمان جمعه سیاه خود را بیشتر و بیشتر کنند.
حتی برخی پا را فراتر نهاده و این روز را از دوشنبه قبل از روز شکر گذاری آغاز میکنند.
تاریخچه استفاده از این نام
این نام اولین بار در ۱۹۵۰ میلادی برای اشاره به روز بعد از روز شکرگذاری در فیلادلفیا استفاده شد.
در آن زمان ماموران پلیس حاضر در شهر از این عبارت برای اشاره به انبوه جمعیت رهگذران و خودروهایی استفاده کرده بودند که بطور سالانه مرکز خرید فیلادلفیا را به اشغال خود در میآوردند.
صفهای طولانی از آدمها و خودروها موجب تصادفهای زیادی میشد که اغلب به خشونت میانجامید.
این خشونتها موجب میشد تا ماموران پلیس بطور مرتب بر سر پُستهای خود باشند تا نظم برقرار بماند.
اولین استفاده چاپی از این عبارت به سال ۱۹۶۶ توسط یک دلال تمبر بنام اِرل اَپفِلبوم در فیلادلفیا بر میگردد.
با وجود اینکه پس از این استفادههایی تا دهه ۱۹۸۰ در مناطق مختلف از این عبارت استفاده شده بود، اما در کل عبارتی مختص به مناطقی خاص تا سال ۲۰۰۰ در نظر گرفته میشد.
در ابتدا خرده فروشها از بکار بردن این نام طفره میرفتند.
این طفره رفتن عموماً به دلیل اشاره رنگ سیاه در نام روزها به شکل تاریخی به رویدادهای منفی بود.
در زیر نمونههایی از این روزها را با هم میبینیم:
- دوشنبه سیاه: ۱۹ اکتبر ۱۹۸۷ – بزرگترین سقوط شاخص داو جونز در تاریخ بازار سهام
- پنج شنبه سیاه: ۲۴ اکتبر ۱۹۲۹ – سقوط بازار سهام که از آن تحت عنوان رکود بزرگ نام برده میشود.
- جمعه سیاه: ۲۴ سپتامبر ۱۸۶۹ – سقوط بازار طلای آمریکا که موجب ورشکستی بسیاری از سرمایه گذاران شد.
اما در نهایت برای دوری جستن از ارتباط منفی این روز با روزهای سیاه هفته، خرده فروشان تصمیم گرفتند داستان متفاوتی برای آن طرح کنند.
این داستان از قول خرده فروشان به این ترتیب بود که:
در علم حسابداری، کسب و کارها عموماً ضرر و زیان خود را با رنگ قرمز ثبت میکنند.
اما سود در این حوزه با رنگ مشکی ثبت و ضبط میشود.
به عبارتی خرده فروشان در پاییز در شرایط قرمز قرار میگیرند و با آغاز جمعه سیاه باز به سود مینشینند.
خریدهای آنلاین در جمعه سیاه
بهترین فرصتهای خرید در جمعه سیاه برای محصولات الکترونیک، از قبیل تلویزیون و کامپیوتر و … است.
در حالی که برخی خریداران مایل به صف ایستادن برای چندین ساعت برای داشتن خریدی خوب هستند، برخی ترجیح میدهند در صف نباشند و بصورت آنلاین خرید کنند.
در پاسخ به این تقاضا برخی خرده فروشان پیشنهادهای استثنایی خود را بصورت آنلاین هم ارائه میکنند.
جالب است که بدانیم در این روز فروشهای آنلاین هم دقیقاً همزمان با فروشهای آفلاین آغاز میشوند.
تمایل به دوری کردن از صفهای طولانی باعث شده تا شرایط خرید در دوشنبه آنلاینCyber Monday هم ایجاد شود.
دوشنبه آنلاین در واقع دوشنبه بعد از جمعه سیاه است و مختص خریداران آنلاین با پیشنهادهایی فوق العاده است.
در ایران برخی از دوشنبه سیاه تحت جمعه سیاه هم نام میبرند.
فلسفه حراج جمعه
فلسفه اصلی حراج جمعه تخفیف بر روی تمامی کالاها است. تخفیفی که باعث ترغیب مشتریان برای رفع نیازهای خود با هزینه کمتر در آستانه سال نو، و خالی شدن انبار فروشگاهها با حاشیه سودی کمتر است. اما در سالهای اخیر رقابت بین فروشندهها به حدی بالا گرفت که مفهومی به نام Doorbuster به وجود آمد. اما Doorbuster به چه معنا است؟
همانطور که میدانید کلمه Door به معنای «در» بوده و کلمه Buster به معنی انفجار یا شکستن چیزی است. به همین دلیل کالاهای با تخفیف ویژه را Doorbuster نامیدند زیرا این کالاها باعث صف کشیدن مردم پشت درهای فروشگاه شده و حتی در بسیاری از موارد نیز تراکم جمعیت مشتریان باعث شکسته شدن در فروشگاه شد.
کالاهای با تخفیف ویژه درواقع یکی از کاتالیزورهای حراج جمعه بوده و افراد زیادی را به خود جلب میکنند. این کالاها عموماً از محصولات بسیار جذاب بازار نظیر گوشیهای پرچمدار، تلویزیونهای بزرگ، آخرین نسل دوربینها یا آخرین و گرانقیمتترین لباسها هستند که با تخفیفی باورنکردنی حتی تا ۷۰ درصد زیر قیمت اصلی خود عرضه میشوند. طبیعی است که فروشنده برخی از این کالاها را با ضرر عرضه میکند و فروش انبوه آنها کار غیرعقلانی است. به همین دلیل تعداد کالاهای با تخفیف ویژه (Doorbuster) محدود بوده و عموماً در همان ثانیههای اول شروع حراج به پایان میرسند.
ساعت شروع حراج جمعه
بهطور معمول، ساعت ثابتی را نمیتوان به شروع رویداد بلک فرایدی نسبت داد. با بالا گرفتن رقابت فروشگاههای حقیقی، هرکس سعی در جلو کشیدن ساعت این روز داشت. بازماندن مغازهها در کل ساعات شب، روال عادی این روز است. در سالهای گذشته، مغازهها رأس ساعت ۱۲ بامداد، درب فروشگاههای خود را باز میکردند. در سال ۲۰۱۰، فروشگاههای زنجیرهای (Toys “R” Us) ساعت ۱۰ شب روز عید شکرگزاری، حراجی بلک فرایدی را آغاز کردند. بسیاری باعرضه نمونه محصولات رایگان، مثل مداد شمعی و کتابهای نقاشی مشتریها را جذب میکردند. بسیاری از برندهای معتبر، نظیر ویکتوریا سیکرت (Victoria’s Secret)، نایکی (Nike) و پوما (Puma) از ساعات اولیه صبح عید شکرگزاری بلک فرایدی را شروع میکنند؛ و تا ۱۱ شب جمعه ادامه میدهند. برعکس آنها، مغازههایی هم بودند که در ساعات عادی روز جمعه حراجی را شروع، و تا ۲ بامداد شنبه ادامه میدادند.
حراج جمعه در فروشگاههای آنلاین
با شروع سلطنت فروشگاههای آنلاین در بلک فرایدی سال ۲۰۰۵، شیوه جدیدی از حراجیها در تاریخ ثبت شد. سود حاصل از فروش آنلاین همهساله از سال قبل بیشتر میشود. در سال ۲۰۱۳، سود حاصل از فروش در روز «دوشنبه آنلاین»، نسبت به سال قبل ۱۸٪ بیشتر بود. این سود، به رقم ۱٫۷۳ میلیارد دلار رسید. در سال ۲۰۱۴، به میزان ۱۷٪ از سال قبل بیشتر شد، و مرز ۲ میلیارد دلار را هم شکست. فروشگاههای شرکت آمازون، eBay و علی بابا از اصلیترین برگزار کنندههای حراج جمعه در سراسر دنیا به شمار میروند.
حراج جمعه در کشورهای مختلف
استثناییترین روز حراجی در دنیا یا همان بلک فرایدی (حراج جمعه) این روزها همه گیر شده است. در اکثر نقاط دنیا این روز به عنوان پادشاه حراجیها به رسمیت شناخته شده و برگزار میشود. خریداران همواره به این روز به عنوان فرصتی طلایی برای خرید نگاه کرده و نوع و تاریخ برگزاری این حراجی در هر یک از کشورهای دنیا با توجه به فرهنگ آنها متغیر است.
ایران
در ایران فروشگاههای اینترنتی و همچنین فروشگاههای کوچک و خردهفروشیها، بهاین مورد توجه داشته و تخفیفاتی را ارائه میدهند. رقابت فروشگاهها در این روز باعث واقعی بودن بیشتر تخفیفها شدهاست. همچنین گاهیً برخی فروشگاههای اینترنتی از یک هفته قبل با ایمیلها و پیامکهایی به اطلاع مردم میرسانند که فروش هیجان انگیز در این روز آغاز خواهد شد.
آمریکا
از آنجاییکه این کشور اصلیترین برگزارکننده حراج بلک فرایدی و منشأ آن است، آخرین جمعه ماه نوامبر در آن حال و هوایی ویژهای دارد. تقریباً میتوان گفت هیچیک از فروشگاههای آفلاین و آنلاین آمریکا نیست که در این روز کالاهای خود را با تخفیف به فروش نرساند. زیرا اگر فروشگاهی با موج و شلوغی تخفیفهای این روز همراه نشود باید قید فروش محصولات خود را زده و دستکم یک هفتهای را با ضرر و زیان سر کند. فروشگاههایی که در آمریکا به حراج بلک فرایدی میپردازند را میتوان به سه دسته تقسیم کرد. دسته اول فروشگاههای خردهفروش و نمایندگیهای برندها، دسته دوم فروشگاههای زنجیرهای بزرگ و در آخر فروشگاههای آنلاین.
در فروشگاههای حقیقی از ایالتهایی که بهترین پیشنهادها را ارائه میدهند میتوان به تگزاس (شهر هاستون)، نوادا (شهر لاس وگاس)، کالیفرنیا (شهر لوسآنجلس)، مینه سوتا (شهر مینیاپولیس) و فلوریدا (شهر اورلاندو) اشاره کرد. در این بین نیویورک با نزدیک به ۷۶ هزار مغازه خردهفروشی و ۹ فروشگاه زنجیرهای و همچنین ایالت تگزاس با بیش از ۳۰ هزار فروشگاه خردهفروشی و بیش از ۶۰ فروشگاه زنجیرهای از بزرگترین مراکز خرید آمریکا هستند.
بریتانیا
عبارت بلک فرایدی در بریتانیا مفهوم متفاوتی داشت. به طور معمول، آخرین جمعه پیش از کریسمس از سوی پلیس و سرویس سلامت همگانی، بلک فرایدی لقب گرفته بود. در آن روز، نیروهای دولتی خود را برای مقابله با باری آماده میکنند که بر روی دوش مراکز اورژانسی قرار میگیرد. از جمله اقدامات آنها، میتوان به برپایی مراکز سیار اورژانس در مناطق پر رفتوآمد شهری اشاره کرد.[۸]
با اوج گرفتن و افزایش بینظیر فروش در روز بلک فرایدی در آمریکا، این حراجی در سایر کشورها نیز شکل گرفت. در سال ۲۰۱۳، شرکت آسدا (Asda) به فکر جا انداختن کاربرد بلک فرایدی در بریتانیا افتاد. برخی از فروشگاههای آنلاین هم به این موج پیوستند، و این اتفاق هر روز فراگیرتر میشود.
رفته رفته خردهفروشهای بیشتری به این موج پیوستند، و برچسب تخفیفهای ویژه خود را روی محصولات چشمگیر زدند. نیروهای پلیس، در سرتاسر بریتانیا به فروشگاههای حقیقی کشیده میشدند. فروشگاههای بیتجربه، نمیتوانستند سیل خریداران را کنترل کنند. موارد بیشماری از آسیبهای جزئی گرفته تا سرقت از مغازهها در این روز اتفاق میافتاد. در سال ۲۰۱۵ میزان خرید محصولات از فروشگاههای حقیقی و آنلاین مرز ۲ میلیون پوند را رد کرد. در همین سال بلک فرایدی پرمنفعتترین روز خرید در بریتانیا لقب گرفت و در رتبه اول ایستاد.
روسیه
روسیه از کشورهایی است که بلک فرایدی در سالهای اخیر وارد آن شده است و به دلیل تقویمی که دارد همواره یک روز پس از کشورهای دیگر این حراجی را برگزار میکند.. البته این کشور با مساحتی بالغ بر ۱۷ میلیون کیلومترمربع را نمیتوان تنها یک کشور دانست. اما مردم روسیه تا ۵ سال گذشته علاقه چندانی به بلک فرایدی نشان نداده بودند. در روسیه نیز همانند اکثر کشورهای دنیا بلک فرایدی کمکم رونق گرفته و وارد فرهنگ آنها شد. در سالهای ۲۰۱۰ میلادی بود که برخی از مغازهدارها علیالخصوص فروشگاههای لوازم الکترونیکی، کالاهای خود را در جمعه آخر ماه نوامبر با تخفیف ویژه و تحت عنوان تخفیف پایان سال به فروش میرساندند.
البته بلک فرایدی در روسیه ابتدا بافرهنگی کاملاً غلط رواج پیدا کرد. مغازهدارهایی که در کشورهای غربی دیده بودند مشتریان برای خرید محصول با یکدیگر دعوا میکنند، تنها از اسم این حراجی استفاده کردند. فروشگاههای روسیه بر روی تمام ویترین محصولات خود برچسب حراجی را زدند اما هیچیک از کالاها با تخفیف عرضه نشده و حتی بر خی فروشندگان کالاهای خود را با قیمتی بالاتر از روزهای عادی عرضه میکردند. این اقدام باعث ناامید شدن خریداران شده و تأثیری کاملاً برعکس انتظار را داشت.
رفتهرفته باگذشت تنها چند سال فرهنگ بلک فرایدی در بین فروشندگان کوچک و بزرگ روسیه نیز جا افتاد و کالاها با تخفیفهای چشمگیرتری عرضه شدند. البته تأثیر فروشگاههای آنلاینی همچون آمازون در ترویج درست فرهنگ خرید در روسیه را نیز نباید نادیده گرفت. در سال ۲۰۱۵ تب بلک فرایدی به حدی بالا رفت که طبق نظرسنجی صورت گرفته بیش از ۹۰ درصد فروشندگان برای شرکت در بلک فرایدی ۲۰۱۶ اظهار علاقهمندی کردند. حال بلک فرایدی در روسیه بهجایی رسیده که کارشناسان و تحلیل گران احتمال رکورد زنی آن را میدهند. سال گذشته مشتریان روسی تنها در یک روز جمعه بیش از ۶۸۰ میلیون دلار پول خود را صرف خرید کردند که برای کشوری که تنها چند سال است بافرهنگ بلک فرایدی آشنا شده رقم بسیار بالا و قابلتوجهی است.
در روسیه برندها و فروشگاههای متعددی در حال فعالیت هستند اما نخستین فروشگاهی که فرهنگ حراج جمعه را در این کشور پهناور پیاده کرد، فروشگاه آنلاین Promokodabra بود. این فروشگاه کار خود را ابتدا در اتریش آغاز کرده و سپس مدل کسبوکار خود را در روسیه نیز پیاده کرد و هماکنون در ۱۲ کشور فعالیت دارد. از دیگر پیشتازان بلک فرایدی در روسیه میتوان به فروشگاههای Ozon.ru، Otto، Phillips و Wikimar اشاره کرد. پیشبینی کارشناسان در حراجی جمعه سال جاری این است که هر یک از مشتریان این حراجی بیش از ۴۵۰۰ روبل یعنی معادل ۱۳۴ دلار خرید کنند.
فرانسه
صرف یک کشور توسعه یافته بودن، دلیل نمیشود سنتی مثل بلک فرایدی چندین دهه در فرانسه قدمت داشته باشد. پایتخت مد جهان نیز تنها در سال ۲۰۱۴ با پدیده بلک فرایدی آشنا شد. تاجران و مغازه داران، به مرور این سنت را در فرانسه جا انداختند. غولهایی مثل اپل و آمازون هم در همین سال با تخفیفهای ۸۵ درصدی مردم را به فروشگاههای خود میکشیدند. فرانسه زبانها نیز از ترجمه لغت به لغت این عبارت استفاده میکنند، و آن را (Vendredi noir) یا همان بلک فرایدی میخوانند.
کانادا
همسایه سردتر و شمالی آمریکا سالها بود که اسم بلک فرایدی به گوشش خورده بود. در دورانی که ارزش دلار کانادایی از آمریکایی بیشتر بود، برای خرید به آمریکا سفر میکردند. مردم این کشور، نه تنها برای حراجی بزرگ بلک فرایدی، بلکه برای خریدهای جزئی خود هم همسایه گرمتر خود را انتخاب میکردند. در سالهای اخیر که تفاوت ارزش این دو دلار کمتر شد، فروشگاههای کانادایی دست به کار شده تا از مهاجرت مردم به جنوب جلوگیری کنند. امروزه، بلک فرایدی به سبک آنلاین رواج بیشتری در کانادا پیدا کرده. این سنت در سال ۲۰۰۸ شروع شد، و در ۲۰۱۲ به اوج خود رسید.
هند
بلک فرایدی در هند هم شهرت پیدا کرد. تعداد فروشگاههای آنلاینی که این سنت را گسترش میدهند، رو به رشد است. بازارهای اینترنتی بزرگ در هند این روز حراجی را برگزار میکنند. شرکتهایی مثل (Flipkart)، (Snapdeal) و آمازون تخفیفهای جذابی در این روز به مشتریان خود میدادند.
رویداد سه روزه دیگری به نام جشنواره بزرگ فروشهای آنلاین (GOSF)، در ماه دسامبر در این کشور رواج دارد. اما برای متمرکز سازی فرصتهای طلایی خرید در روز بلک فرایدی، شرکتهایی نظیر گوگل حضور خود را در این جشنواره قطع کردند. میل به برگزاری بلک فرایدی بین جمعیت یک میلیاردی این کشور روز به روز بیشتر میشود.
چین
چین باستان مراسم بلک فرایدی ندارد. دلیل آن هم برگزاری روز مجردها (Singles’ Day) درست یک هفته پیش از آن است. گوآن جون جیه (Guanggun Jie) درست در تاریخ یازدهم، یازدهمین ماه میلادی، مردم چین روز مجردها را جشن میگیرند. قدمت برگزاری آن به اوایل دهه ۹۰ میلادی برمیگردد. دلیل آن هم وجود چهار رقم یک در این تاریخ است (۱۱/۱۱). فروش آنلاین این روز بزرگ در چین همه ساله رو به رشد است. ۹٫۳ میلیارد در سال ۲۰۱۴ خرید در سایتهای آنلاین و ۱۴٫۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ از جمله رکوردهای فروش آنلاین در این روز به حساب میآید.
کشورهای مسلمان
در پاکستان، سنت بلک فرایدی توسط فروشگاه آنلاین (Daraz.pk) برای اولین بار معرفی شد. در سال ۲۰۱۵ به مدت سه روز، این فروشگاه محصولات خود را با تخفیفهای ویژه در اختیار مشتریان خود قرارداد. این رویداد با همکاری شرکت مخابراتی تلنور پاکستان (Telenor Pakistan) برگزار شد.
در نیجریه، نیز بلک فرایدی توسط غولهای آنلاین (Konga) و (Jumia) به این کشور عرضه شد. امروزه فروشگاه (Jumia) با فروش تیشرتهای بلک فرایدی، هیجان این روز را زنده نگه میدارد. سابقه حضور بلک فرایدی در نیجریه بیشتر از سایر کشورهای مطرح است. بسیاری از تولیدکنندگان به طور مستقیم اجناس را به این کشور ارسال نمیکنند. برای همین منظور برنامههایی نظیر سایت (mallforafrica) این امکان را برای مشتریان فراهم میکنند.
در امارات متحده عربی، فروشگاه آنلاین قدرتمند (souq) این روز را اولین بار برگزار کرد. در سال ۲۰۱۴، این فروشگاه ادعا کرد که به لطف ۱۰ هزار پیشنهاد ویژه خود توانسته میلیونها کاربر اینترنتی را به سایت خود جذب کند. با وجود معروف بودن این روز به بلک فرایدی، (souq) صفت سفید را متناسب فرهنگ مردم محلی دانست. امروزه در کنار عبارت جهانی بلک فرایدی، در حوضه خلیج فارس عبارت وایت فرایدی یا جمعه سفید رسمیت بیشتری یافته.
ویکی پدیا
به این مطلب امتیاز دهید:
[ratings]