سرمایه‌گذاری در تولید تجهیزات آزمایشگاهی

در سال‌های اخیر، پیشرفت دانش پزشکی در کشور، نیازهای روزافزونی را در بازار تجهیزات پزشکی به وجود آورد، بنابر‌این برای تامین نیاز بازار در جهت تجهیز مراکز درمانی و آزمایشگاهی، فرصت های مناسبی به منظور سرمایه‌گذاری در عرصه تولید این تجهیزات در کشور به وجود آمده است. به طوری‌‌که بررسی‌های «فرصت امروز» از وضعیت بازار این محصولات حاکی از آن است که در‌حال‌حاضر تنها تعداد معدودی تولید‌کننده تجهیزات آزمایشگاهی در کشور در حال فعالیت هستند و این حجم کم تولیدات پاسخگوی نیاز بازار نیست از این رو می‌توان فرصت مناسبی را برای فعالیت در این حوزه جهت سرمایه‌گذاری‌های جدید متصور بود، لذا پیش‌بینی سود‌دهی بالا برای سرمایه‌گذاران در تولید لوازم مرتبط با این شاخه دور از ذهن نیست.
از سوی دیگر طی چند‌سال اخیر دولت با برپایی نمایشگاه تجهیزات آزمایشگاهی ساخت ایران که ابتدای اردیبهشت‌ هر‌سال برگزار می‌شود و تخصیص یارانه و ارائه مزایای مختلف در این نمایشگاه می‌کوشد تا تولیدات داخلی را به سازمان‌ها، شرکت‌ها و نهادهای مختلف معرفی کند، از این رو این امر می‌تواند گام موثری در جهت ترغیب سرمایه‌گذاران جدید در جهت ورود به بازاری امن و سود‌آور باشد. در این گزارش بنا داریم به بررسی جنبه‌های مختلف سرمایه‌گذاری در ساخت و تولید تجهیزات آزمایشگاهی بپردازیم که در ادامه می‌خوانید.

امکانات لازم جهت سرمایه‌گذاری‌

طبیعتا سرمایه‌گذاری در هر رشته‌ای ملزومات خاص خود را می‌طلبد، بنابراین برای سرمایه‌گذاری در این رشته هم امکانات و تجهیزاتی مورد‌نیاز است که در ادامه شرح داده می‌شود. تولیدات آزمایشگاهی عموما طیف وسیعی از تجهیزات موردنیاز در مراکز درمانی و بهداشتی را دربرمی‌گیرد؛ تولیداتی از قبیل آون، انکوباتور، پی‌اچ متر، ژرمیناتور، هودهای آزمایشگاهی و… که بازار بسیار مطلوبی را پیش روی سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. کار با ساخت بدنه فلزی که در ابتدا نیاز به طراحی ‌طبق نیاز بازار و استاندارد‌های لازم‌ دارد شروع می‌شود (این مرحله به دلیل اهمیت بالا نقش کلیدی ایفا می‌کند). ابزار‌های لازم جهت ساخت بدنه فلزی دستگاه خم ورق (حدود ۱۵‌میلیون تومان)، گیوتین یا همان برش ورق (حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان)، دستگاه جوش  co2 (10میلیون تومان)، دستگاه نقطه ورق (چهار تا شش میلیون تومان)، دریل‌های دستی و ایستاده (مجموعا بین دو تا سه میلیون تو مان)، دستگاه پانچ ورق (حدود دو میلیون تومان)، فرز دستی (حدود یک تا دو میلیون تومان)، قیچی برش‌دستی و… است که مجموعا تجهیزات کارگاه فلزکاری را تشکیل می‌دهند و بسته به مارک و مدل، قیمت‌های متغیری دارند و حدود شصت میلیونی برایتان آب می‌خورد. ترجیحا برای ظرافت بیشتر و تسریع در فرآیند تولید دستگاه برش CNC پیشنهاد می‌شود که بین ۴۰ تا ۶۰ میلیون در بازار قیمت دارد.
طراحی، چاپ، مونتاژ و برنامه‌نویسی برد الکترونیک و کنترل‌کننده تجهیزات مرحله بعدی کار است که از درجه اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که کنترلر دقت دستگاه را زیاد می‌کند و در آزمایش‌ها دقت مهم‌ترین پارامتر است. از این مرحله به بعد کار طراحی و اجرای صفحه نمایش و صفحه کلید روی پانل تجهیزات که مستقیما به برد الکترونیک متصل شده و فرمان کاربر را به دستگاه منتقل کرده و بازخورد آن را نمایش می‌دهد، شروع می‌شود. کیفیت مواد اولیه در این قسمت حرف اول و آخر را می‌زند و در فروش و ثبات بازار محصول بسیار اثرگذار است. پس از طراحی مدار می‌توان برای چاپ آن در تیراژ بالا، با شرکت‌های مربوط همکاری کرد و پس از دریافت مدار چاپ شده نسبت به مونتاژ قسمت‌های مختلف و برنامه‌ریزی دستورالعمل‌ها روی IC مدار اقدام کرد که البته برای ساخت صفحه کلید و نمایشگر نیز به طراحی و اجرای مدار الکترونیک نیاز است. هریک از این مراحل به دلیل تاثیر‌گذاری و اهمیت بالایی که این تجهیزات در تشخیص، دقت و صحت آزمایشات پزشکی دارند باید با ظرافت خاصی انجام شود. مرحله بعدی کار در کارگاه مونتاژکاری صورت می‌گیرد. مونتاژ بدنه ساخته شده و نصب قسمت‌های مختلف دستگاه روی آن، از جمله سیستم الکترونیک، سنسورها و… در این مرحله صورت می‌گیرد. برای شروع کار می‌توان از یک کارگاه کوچک با حجم تولید پایین و نیروی کار کم شروع کرد. همچنین در ابتدای کار برای ساخت بدنه تجهیزات می‌توان با کارگاه‌های فلزکاری نیز همکاری کرد.
قسمت‌های مختلف کارخانه تولید تجهیزات آزمایشگاهی در یک کار‌خانه حرفه‌ای شامل بخش‌هایی است که در زیر به اختصار به آن اشاره می‌شود.
انبار مواد ‌اولیه: شامل ورق‌های استیل و فولاد، قطعات الکترونیک، لوازم‌مصرفی در تمام کارگاه‌ها و بخش اداری، تمام‌ مواد و قطعات مصرفی در تولیدات. البته برای تولید در حجم کم نیازی به انبار مواد ‌اولیه ندارید و می‌توانید خرید‌هایتان را به روز انجام دهید‌ ولی اگر بخواهید به‌صورت حرفه‌ای کار را به پیش ببرید به یک فضای ۱۰۰ تا ۲۰۰ متری برای مواد ‌اولیه نیاز دارید که حدود ۴۰ تا ۶۰ میلیونی برایتان تمام می‌شود.
کارگاه فلزکاری: محل ساخت بدنه تجهیزات است که کارگاه اصلی بوده و سنگین‌ترین بخش کار در این کارگاه انجام می‌شود. با احتساب فضایی برای دستگاه CNC حدود ۳۰۰ متری برای این کار‌گاه فضا نیاز دارید که باید با لوازمی که پیش‌تر توضیح داده شد، تجهیز شود. ساخت این کارگاه نیز حدود ۱۰۰ میلیونی برایتان آب می‌خورد.
کارگاه رنگ: دارای پیستوله  پاشش رنگ پودری الکترواستاتیک و اتاق کوره پخت رنگ در ۲۲۰ درجه سانتیگراد برای رنگ بدنه‌های تولیدی است که مجمو‌عا در یک فضای ۵۰ متری قابل اجراست و تا ۲۰ میلیون هزینه در‌بردارد.
انبار بدنه آماده: بسته به نوع و حجم کار قابل اغماض است یعنی با ورود مستقیم تولیدات از کارگاه فلزکاری به کارگاه مونتاژ این بخش دیگر نیاز نیست ولی همواره باید تعدادی بدنه آماده برای تحویل به قسمت مونتاژ به‌صورت دپویی وجود داشته باشد که بسته به فعالیت شما فضای متفاوتی را می‌طلبد.
کارگاه الکترونیک: در واقع این قسمت برای تسریع در امر تولید به کارتان می‌آید، چون همواره قطعات الکترونیکی که استفاده زیادی در فرآیند تولید دارند و قیمت‌های نسبتا پایینی دارند در این بخش از کارخانه که نزدیک به خط تولید است نگهداری می‌شوند که فضای زیادی را از شما نمی‌گیرد و در یک اتاق شش متری با قفسه‌بندی مناسب جای می‌گیرد.
کارگاه مونتاژ: تمام قسمت‌های دستگاه در این قسمت مونتاژ و تست و کنترل کیفی می‌شود. بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر وسعت این بخش از کارخانه است که بسته به حجم کار و تعداد مونتاژکارها متفاوت است و حدود ۶۰ میلیونی برای ساخت آن باید کنار بگذارید.
انبار کالای آماده برای فروش: یک انبار ۱۰۰ متری برای این کار کافی است و هزینه‌ای حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون تو‌مان برایتان در‌بر‌دارد.
بخش تحقیق و توسعه: این بخش به دلیل دانش‌بنیان بودن فعالیتش از اهمیت بالایی برخوردار است و قلب تپنده کارخانه تولیدی شماست، بنابراین به دلیل پیشرفت روزافزون تکنولوژی و به‌ روز شدن تجهیزات و تولیدات آزمایشگاهی در یک کارخانه ایده‌آل این بخش فعال‌ترین و مهم‌ترین قسمت است و اهمیت بالایی در باقی ماندن شما در بازار دارد بنابراین همواره باید حدود ۳۰ درصد از بودجه خود را به این بخش اختصاص دهید تا موفق باشید.
بخش اداری و بازرگانی: اهمیت بالایی در سازماندهی اداری و مدیریت بازاریابی و فروش و مدیریت مالی کار دارد.
بخش گارانتی و خدمات پس از فروش: حجم کار و فعالیت‌های این بخش به کیفیت تولیدات شما بستگی دارد و هر‌چه کیفیت کار بالاتر باشد تعداد مراجعات به این بخش کمتر است.
در نهایت با ۲۰ تا ۳۰ نیروی کار متخصص می‌توان کارخانه‌ای در این سطح را اداره کرد. نکته مهم اینجاست که کارگر ساده در این کار به دردتان نمی‌خورد و تمام پرسنل تولید باید تکنیسین‌های با توان و تخصص بالا باشند.
برای تکمیل بسیاری از موارد فوق می‌توان با شرکت‌های مختلف همکاری کرد، اما بهای تمام‌شده محصولات بیشتر می‌شود و امکان رقابت در بازار را پایین می‌آورد. از مجوزهای لازم جهت تولید تجهیزات آزمایشگاهی می‌توان به پروانه بهره‌برداری و علامت استاندارد ایران اشاره کرد که اولی از سازمان صنایع و معادن اخذ می‌شود و طی این فرآیند در ابتدای کار جواز تاسیس به شما داده می‌شود و پس از تکمیل پروژه برای آغاز کارمجوز بهره‌برداری اخذ می‌شود. در مورد علامت استاندارد هم سازمان استاندارد متولی کار است ولی برای گرفتن گواهینامه‌ها و ایزو‌های مختلف می‌توان از طریق شرکت‌های پیمانکاری که متولی نهادهای بین‌المللی اعطا‌کننده این گواهینامه‌ها هستند، اقدام کنید.

میزان سود‌دهی و شرایط بازار‌

حامد وکیلی، مدیر بازرگانی شرکت پات آریا صنعت و فعال در زمینه تولید تجهیزات آزمایشگاهی در‌باره شرایط بازار این محصولات  می‌گوید: بازار فروش این تولیدات مسلما در شهر‌های صنعتی بیشتر است البته با پیشرفت تجهیزات ارتباطی و تبلیغات و رسانه‌های مختلف می‌توان از بازارهای دور از د‌سترس نیز استفاده کرد به شرط حداقل‌ داشتن نماینده جهت انجام خدمات پس از فروش در آن مکان‌ها بنابراین می‌توان بازار خوبی را چه در داخل و چه در خارج برای این محصولات متصور بود.
وی در ادامه در رابطه با سود این بخش می‌افزاید: میزان سود در این کار تماما بسته به چگونگی تولید، چگونگی بازاریابی و چگونگی فروش است که البته در تیراژ پایین هم در صورت باکیفیت بودن تولیدات و مدیریت قوی حداقل ۲۰درصد سوددهی نسبت به فروش کل امکان‌پذیر است، اما در تیراژ‌های بالاتر این سود‌دهی بیشتر خواهد بود.  این تولید‌کننده تجهیزات آزمایشگاهی ادامه می‌دهد: متاسفانه در زمینه تولید و راه‌اندازی کارخانجات زیاد نمی‌شود به کمک‌های دولتی تکیه کرد، چه بسا به‌جای کمک، در بسیاری از مراحل انجام سلسله مراتب اداری و سازمانی‌، تولید‌کننده به چالش کشیده شده و از اصل فرآیند تولید فاصله می‌گیرد.

توصیه به فعالان بازار

وکیلی در توصیه به تازه‌وارد‌ها برای ورود به بازار می‌گوید: در بازار کنونی به دلیل رقابت بالا برای تولید‌کنندگان و کمبود نقدینگی خریداران که اکثرا سازمان‌ها و صنایع مختلف هستند، خرید مواد‌اولیه تولید به‌صورت نقد و فروش تولیدات به صورت مدت‌دار روال کار بازار است، از این رو جهت پابرجایی فرآیند تولید به سرمایه در گردش بالا و مدیریت مالی قوی نیاز است.
وی با اشاره به نیاز‌سنجی بازار ادامه می‌دهد: کشور‌های درحال رشد نیاز مبرم به تجهیزات تولیدی بر پایه علم و دانش (دانش‌بنیان) دارند، از این رو تولید تجهیزات آزمایشگاهی و صنعتی رو به رشد بوده و بازار قابل‌توجهی دارد، از طرفی دستگاه‌های مشابه وارداتی خارجی با قیمتی بین پنج تا ۱۰ برابر بیشتر از تولیدات داخلی عرضه می‌شوند، بنابراین رشد در این پروسه برابر است  با رشد بالا در صنعت و کیفیت محصولات تولیدی، پایین‌ آوردن هزینه راه‌اندازی مجموعه‌ها‌ی تولیدی و آموزشی و… و در نتیجه رشد
اقتصادی کشور. به قول معروف در یک کلام، افرادی در این‌گونه بازارها موفق هستند که تجهیزات با درجه کیفی بالا تولید کنند، سطح علمی بالا و سرمایه بیشتری نسبت سایر رقبا داشته باشند و مهم‌تر از همه تبلیغات بیشتری جهت برند‌سازی و معرفی خود در بازار ایران و سایر کشورهای همسایه داشته باشند.

فرصت