خبرگزاری مهر –  گروه استانها: سکوت در مقابل ریزگردهای جنوب کرمان در حالی سایه اش هر روز سنگین تر می شود که بر غلظت ریزگردها نیز افزوده می شود.

متاسفانه سیاسی شدن مساله جازموریان سبب شده پرداختن به این مساله زیست محیطی به جای اینکه حساسیت بهداشتی و اجتماعی داشته باشد مورد سوء استفاده قرار گرفته و در نتیجه طرح های احیای این تالاب از حساسیتهای زیست محیطی افتاده است.

این روزها مردم شهرستانهای رودبار، قلعه گنج و منوجان و کهنوج از بروز ریزگردها به تنگ آمده اند و حتی مدارس نیز در برخی از شهرستان ها به دلیل شدت آلودگی هوا تعطیل شده است.

با سردتر شدن دمای هوا در عرصه های شمالی و مواجهه با جبهه هوای گرم در استان های جنوبی هر روز شاهد بروز بادهای شدید هستیم و با وزش کوچکترین بادی بستر جازموریان که حالا به بیابانی بی آب و علف تبدیل شده به کانون ریزگرد تبدیل می شود.

نمونه این مساله که در روزهای اخیر رسانه ای شدن وقوع پدیده ریزگردها در هرمزگان بود که زندگی مردم را مختل کرد.

خاک جازموریان در آسمان بندر عباس

اگر چه اخبار ریزگردهای هرمزگان رسانه ای شد اما کمتر به این موضوع پرداخته شده که دلیل بروز این ریزگردها بادهای شمالی به جنوبی بود که خاک بستر جازموریان را کیلومترها آن سوتر به سر مردم هرمزگان ریخت.

در ماه های ابتدایی سال جاری مسئولان استان کرمان با برگزاری جلسات مختلف از جنبه های گوناگون دلایل بروز این پدیده را بررسی کردند و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور به جنوب کرمان سفر کرد و پیشنهاد داد که الگوی احیای دریاچه ارومیه برای جازموریان هم عملیاتی شود.

هر چند مطالعاتی هم در خصوص وضعیت و دلایل بروز مشکلات جازموریان و امکان احیای این باتلاق توسط جهاد دانشگاهی صورت گرفت اما هنوز اقدامی برای احیای این حوزه آبریز انجام نشده است.

هیچ آبی در سال جاری وارد جازموریان نشده است

نکته اساسی اینکه در گذشته جازموریان همیشه در پاییز و زمستان پر آب می شده و در تابستان بر اثر تبخیر به کمترین حجم خود می رسیده است، اما در سال جاری میزان بارش در استان کرمان ۸ برابر کاهش یافته و متوسط بارندگی به ۶ میلیمتر در سال جاری رسیده است و این یعنی هیچ آبی به جازموریان سرازیر نشده است.

به همین دلیل بیابان جازموریان حالا به کانونی دردسر ساز برای مردم منطقه تبدیل شده است و ۴ استان اطراف استان کرمان و تقریبا ۲۵ درصد کشور را در معرض بروز ریزگردهای داخلی قرار داده است.

تمام این دردسرها در حالی در جنوب کرمان ایجاد شده است که گویا قرار نیست واقعا اتفاقی برای احیای این حوزه آبگیر بیفتد.

اما خشک شدن جازموریان پروسه ای بوده است که از ۲۰ سال قبل در منطقه روی داده است و به تدریج تمام منطقه را فراگرفته است، خشکسالی متهم اول از بین رفتن اکوسیستم منطقه بوده و سد سازی بر روی هلیلی رود و بم پور هم بر این مشکل افزوده است.

نگرانی اصلی مردم این شهرها تنفس هوای آلوده و انتظار بروز انواع و اقسام بیماری‌های تنفسی است که دیر یا زود گریبانگیر آنها خواهد شد.

گرد و غبارهایی که گفته می‌شود به ٣٧ فلز آلوده‌اند، فلزهایی که عامل بیماری‌های مختلفی ازجمله بیماری‌های عصبی و سرطان هستند.

محمد اسلامی، کارشناس مسائل زیست محیطی که اهل جنوب استان کرمان است در گفتگو با مهر می گوید: بحران ریزگردها در جنوب کرمان جدی شده است و از مرحله هشدار دادن گذشته و مسئولان باید فکری اساسی برای حل این مشکل بکنند.

وی افزود: نمی شود مردم را در گرد و غبار ناشی از بی توجهی مسئولان در دهه های گذشته رها کرد و گفت داریم مطالعه می کنیم آن هم توسط سازمانی که تجربه ای در این خصوص ندارد.

وی ادامه داد: مردم به صورت عملی با این ریزگردها دست به گریبان هستند و این هوا را نفس می کشند و باید از مشاوری کارکشته و ملی برای حل مساله استفاده کرد.

اسلامی افزود: محیط زیست باید در سطح ملی برای احیای مجدد جازموریان وارد شود و نباید در انتظار نشست و همه چیز را به نتایج تحقیقات واگذار کرد چون در کشور موارد مشابه بسیاری وجود دارد و باید از تجربیات آن ها استفاده کنیم و به طور خاص باید دست روی دریاچه ارومیه بگذاریم، چون با شرایط جازموریان در عرض چند ماه و اجرای سیاست های مناسب مدیریت آب این دریاچه احیاء شد.

وی گفت: اختصاص حق آبه رودخانه ها هر چند به دلیل خشیدگی بستر رودخانه ها و دشت های اطراف نمی تواند در کوتاه مدت چاره ساز باشد اما باید مورد توجه قرار گیرد چون روی اکوسیستم و بالا رفتن رطوبت منطقه و کاهش میزان ریزگردها موثر است.

این کارشناس مسائل زیست محیطی گفت: بم پور و هلیل رود باید نقش مثبت تری در احیای این باتلاق ایفا کنند از سوی دیگر نباید فراموش کرد که می توان با باروری ابرها و جلوگیری از برداشت بی رویه آب از منابع زیر زمینی منطقه مشکلات را کمتر کنیم.

برداشت آب از بستر خشکیده جازموریان

اسلامی بیان کرد: کشت گیاهان در بستر خشکیده می تواند در حفظ رطوبت منطقه تاثیر گذار باشد.

وی با اشاره به افزایش بروز بیماری های تنفسی در بین مردم ادامه داد: آموزش های لازم برای جلوگیری از آسیب های بیشتر نیز باید به جامعه هدف داده شود.

وی گفت: این پدیده که هم اکنون شاهد آن هستیم در دولت فعلی ایجاد نشده که انتظار داشته باشیم با جو سازی رفع شود باید با تدبیر و همکاری مردم مشکل حل شود اما انتظار از مسئولان دولت فعلی همراهی و چاره اندیشی است.

کارشناس مسائل زیست محیطی بیان کرد: از یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار بیابان در جنوب کرمان ۲۹۰ هزار هکتار کانون بحرانی فرسایش است و جازموریان کانون اصلی این پدیده محسوب می شود.

وی گفت: نکته اصلی این است هیچ آبی به تالاب وارد نمی شود و کشاورزان هم در حال برداشت آب از چاه هایی هستند که در بستر جازموریان احداث شده و تعجب آور اینکه جلوی این برداشت ها گرفته نمی شود حتی باید کاری کرد که حداقل آب در سدهای کوچک بر روی رودخانه فصلی ذخیره نشود.

هم اکنون جازموریان با وسعتی معادل ۵۸۰ هزار هکتار به تهدیدی جدی برای مردم تبدیل شده است و در حالی که مسئولان مشکل خوزستان را ناشی از آن سوی مرزهای می دانند باید دید برای حل مشکل جازموریان در مرزهای داخلی چه برنامه ای دارند.

یحیی کمالی پور نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد از شهرستانهای جنوبی کرمان در گفتگو با مهر اظهارداشت: فاجعه ای که سال ها قبل در ارومیه رخ داد هم اکنون در جازموریان تکرار شده است و به همین دلیل از دولت و سازمان محیط زیست می خواهیم طرحی مدون و زمان بندی شده برای رفع مشکل مردم جنوب کرمان ارائه دهند.

وی تصریح کرد: در گذشته ای نچندان دور این تالاب یکی از مهمترین حوزه های آبریز فلات مرکزی ایران محسوب می شد اما هم اکنون محل چرای دام ها و شترهای مردم محلی شده است و متاسفانه در سال جاری نیز شاهد آبگیری این تالاب نبوده ایم.

 کمالی پور ادامه داد: در کنار صدمات زیست محیطی که به منطقه وارد شده، خشک شدن بستر جازموریان و هلیل رود موجب بروز گرد و غبار شدید طی ماه های اخیر در منطقه شده است هر چند هنوز بادهای محلی منطقه که از اوایل بهار تا تابستان روی می دهد آغاز نشده اما در فصل جاری چندین بار شاهد بروز پدیده ریزگردها در شهرستان های جنوبی استان بوده ایم.

وی افزود: طبق آمار ۲۵ درصد از ریزگردهایی که در کشور روی می دهد از این باتلاق خشک شده نشات می گیرد.

وی ادامه داد: در هر ثانیه باید ۷۰۰ لیتر آب به این تالاب وارد شود اما رودخانه های هلیل رود و بم پور به کلی خشک شده اند که در کنار خشکسالی احداث سد نیز در این زمینه تاثیر گذار بوده است.

وی گفت: در حال حاضر با بحران جدی مواجه هستیم که اگر کنترل نشود در آینده شاهد فاجعه خواهیم بود.

طبق پیش بینی های هواشناسی طی روزهای آینده مردم کرمان شاهد بروز بادهای شدید خواهند بود و به همین دلیل مردم شرق و جنوب کرمان مجددا باید خود را برای مقابله با ریزگردها مهیا کنند.