ایده‌هایی که اصفهان را ۱۰ سال به جلو می‌برد

عبور از تصمیم‌گیری‌های شخصی و رسیدن به تفکر خلاق و پژوهش محور در شهر نیازمند زیربنا و زیرساخت‌های لازم است. ورود علم و پژوهش به مدیریت شهری نه‌تنها اشتباهات را به حداقل می‌رساند بلکه پیشرفت شهر را دو چندان می‌کند.

مرکز خلاقیت و نوآوری در شهرداری اصفهان به همین دلیل تأسیس شده تا از این به بعد رویکرد پژوهشی و خلاقانه‌ای که از دل مردم برآمده، شهر را مدیریت کند. از این‌رو خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه اصفهان با محمدعلی ایزدخواستی که مدیریت این مرکز را بر عهده دارد گفت‌وگویی انجام داده تا رویکردها و چشم‌اندازهای این مرکز نوبنیاد را تشریح کند.

ایزدخواستی گفت: مرکز خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان برای اولین بار در سطح کشور در حوزه شهرداری شکل گرفته تا به عنوان بازوی نرم‌افزاری کمک کننده امور باشد. چراکه گاهی مسائلی در شهر ایجاد می‌شود که نیازمند رفع خلاقانه است، البته این راه حل با راه حل کلاسیک متفاوت است. در راه حل کلاسیک ابتدا واحد پژوهشی وارد عمل می‌شود، مطالعات و پژوهش انجام می‌دهد و به حل مسئله می‌رسند.

وی با بیان اینکه حل مسئله به روش خلاق ممکن است از مطالعات، پژوهش و افکار سنجی استفاده کند ولی همه این‌ها فقط برای کشف ایده انجام می‌شود، افزود: ایده‌ها مورد تحلیل قرار گرفته و بهترین ایده انتخاب می‌شود یعنی حل مسئله خلاق باید توسط ایده‌ها صورت بگیرد، البته باید در نظر داشته باشیم که استفاده از این مدل حل مسئله در اکثر شهرهای مهم دنیا استفاده می‌شود.

مدیر مرکز خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان ادامه داد: مجموعه‌های خلاق در دنیا هم در قالب بخش خصوصی و هم به شکل بخش‌های تشکیلاتی سازمانی وجود دارند که به دنبال کشف حل مسئله با رویکرد خلاقانه هستند، البته کار چنین مجموعه‌ای که نه الگوی خارجی در کشور دارد و نه تاکنون در جایی استفاده شده سخت است چراکه واقعاً باید خلاق باشیم و طرح پیاده کنیم، اما ذات مرکز این است که بزرگ‌ترین مشکلات مدیریت شهری را با رویکرد خلاقانه رفع کند.

یک حرکت رفت و برگشتی بین پژوهش، مطالعه و ایده

ایزدخواستی تصریح کرد: خلاقیت یک حرکت رفت و برگشتی بین پژوهش، دانش، مطالعه و ایده است، مبنای ایده از یک طرف ذهن و قابلیت‌های ذهنی انسانی است و از طرف دیگر علمی است که به وسیله پژوهش به وجود آمده است. همه این‌ها یک حرکت رفت و برگشتی دارند و امکان جداسازی از یکدیگر را نیز ندارند، البته باید به این نکته توجه کنیم که در مرکز خلاقیت هیچگاه یک پژوهش خیلی سنگین انجام نمی‌شود بلکه پژوهش در حدی است که نیاز قدرت خلاقیت را برطرف و ایده‌ها را وزن دهی کند.

وی اضافه کرد: وقتی صحبت از خلاقیت و ایده به میان می‌آید، قطعاً دیگر پژوهش هدف نیست بلکه پژوهش ابزاری است برای خدمت به ایده و خلاقیت، اما بال سوم در خلاقیت عملیات است. در این مرحله ایده را تست می‌کنیم که آیا به نتیجه می‌رسد یا خیر؟ دقیقاً اینجا مهم‌ترین تفاوت حل مسئله به صورت آکادمیک و خلاقیت نمایان می‌شود. در روش آکادمیک یک پژوهش سنگین دارید، اما در راه حل خلاق پژوهش، ایده و تست سه مرحله مکمل یکدیگر هستند. با این روش در حال حاضر یکی دو مشکل را پیگیری کرده‌ایم که پس از حصول نتیجه قطعاً همه متوجه می‌شوند که راه حل درست به دست آمده یا خیر.

نیازمند افراد خلاق هستیم نه دانشگاهی

مدیر مرکز خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان گفت: در مرکز خلاقیت نیازمند به تحصیلات دانشگاهی و آکادمیک نیستیم بلکه ما نیازمند افراد خلاق هستیم چه بسا این افراد از سطح سواد کمی هم برخوردار باشند، اما اگر انسان خلاقی باشند قطعاً می‌توانند در این مرکز فعالیت کنند.

ایزدخواستی تصریح کرد: حرکت جهانی نشان می‌دهد که انسان هر زمانی که یک جانبه حرکت کند ضرر کرده است. برای مثال امروز فقط به فکر فناوری هستیم تصور کنید به بالاترین حد فناوری هم دست یافته‌ایم. آیا این سؤال پیش نمی‌آید که این فناوری برای چیست؟ و جواب این نیست که برای اینکه زندگی راحت‌تری داشته باشیم. جالب اینجاست که زندگی راحت را بر روی کره زمین می‌خواهیم، ولی آن را تخریب کرده‌ایم یعنی در واقع اصل را برای رسیدن به فرع تخریب کرده‌ایم، اما قطعاً فرع بدون اصل به دست نمی‌آید. این در حالی است که مراکز خلاق به دنبال بیش‌ترین جامعه نگری هستند.

وی ادامه داد: وقتی یک انسان، خلاقانه یک مسئله را بررسی می‌کند قطعاً خیلی جامع‌تر از یک بررسی صرفاً آکادمیک بوده و در بررسی خلاقانه بررسی سوات (swot) (نقطه ضعف) نیز انجام می‌شود و علت بررسی چنین موضوعی نیز این است که فرصت‌های پیش رو مشخص باشد و سپس سعی کنیم نقاط قوت را به ضعف تبدیل کنیم. باید متوجه باشیم که اگر ضعف‌ها نباشد فرصت‌ها هم نیست و زمانی که بتوانیم ضعف‌ها را به قدرت و تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم دقیقاً مکانیزم توسعه پایدار را طی کرده‌ایم.

مدیر مرکز خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان اظهار کرد: برای مثال خط دو مترو اصفهان وارد مرکز خلاقیت می‌شود. اولین قدم بررسی نقاط ضعف پروژه است یعنی فقط قوت‌ها را ندیده‌ایم یا فقط به فرصت‌ها بسنده نکرده‌ایم بلکه تهدیدها و نقاط ضعف را هم بررسی کرده‌ایم و اینجاست که قدرت خلاقیت انسان رشد پیدا می‌کند. به همین علت است که می‌گویند در مرکز خلاقیت یک فوت کوزه‌گری است وقتی انسان‌ها بتوانند بر ضعف‌ها فایق آیند و آن‌ها را به نقاط قوت تبدیل کنند. در واقع ایجاد توسعه پایدار درون‌مرکز خلاقیت نهفته است.

اصفهان یک اسطوره است

ایزدخواستی با بیان اینکه اصفهان یک شهر اسطوره‌ای است و باید یک نگاه اسطوره‌ای به آن شود، گفت: نگاه اسطوره‌ای جامع همه نگاه‌های تاریخی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به یک شهر است. اگر اصفهان را یک اسطوره شهر به حساب بیاوریم فرهنگ در عالی‌ترین رتبه و اقتصاد در آن شکوفاست. اگر نگاه اسطوره‌ای باشد شهر یک مجموعه واحد مثل یک زیست شهر می‌شود که باید همه چیز در آن کامل باشد تا بتواند خوب چرخش کند.

وی با بیان اینکه اصفهان به خاطر ذات فرهنگی و تاریخی‌اش ارزش پیدا کرده، ادامه داد: در مسئله مترو با دو موضوع مهم یعنی سرعت عملیات و میراث فرهنگی مواجه هستیم که باید یک راه حل برای آن پیدا کنیم راه حل نباید مغایر با ذات تاریخی و فرهنگی اصفهان باشد، چراکه اگر بخواهیم این ذات را نادیده بگیریم چرا نرویم در سپاهان شهر زندگی کنیم و اصلاً برای چه در اصفهان زندگی می‌کنیم؛ دقیقاً به دلیل ذات فرهنگی‌اش است که هم شهروند اصفهان هستیم و هم به آن افتخار می‌کنیم. پس قطعاً پاسخ ما به مسئله مترو باید پاسخی باشد که روی دو محور سرعت عملیات و میراث فرهنگی حرکت کند و به هیچ‌کدام آسیبی نزند و به دنبال چنین پاسخی در مرکز خلاقیت می‌گردیم.

تافته جدا بافته نیستیم

مدیر مرکز خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان اضافه کرد: مرکز خلاقیت یک تافته جدا بافته نیست. هر شهروند و گردشگری که برای اصفهان صاحب ایده باشد باید توسط مرکز خلاقیت شهرداری اصفهان جذب شود. هنر این مرکز است که ایده افراد را جذب تا شهر و مدیریت شهری بتواند از ایده‌ها بهره ببرد. خوشبختانه این شهر دلسوز و ایده پرداز کم ندارد و هنر ما این است که بتوانیم این افراد را گردآوری کنیم و از ذهن خلاق آن‌ها بهترین استفاده را ببریم.

ایزدخواستی اظهار کرد: ایده‌هایی که به مرکز خلاقیت می‌آید توسط مردم و کارشناسان خارج از مرکز سنجش می‌شود و سعی داریم مطمئن شویم که بهترین ایده است. باید متوجه باشیم که این حوزه یک حوزه کیفی است و سعی داریم به بهترین ایده برسیم، اما ممکن است در برخی موارد حتی چند سال بعد به اشتباه خود در نتیجه به دست آمده پی ببریم و بگوییم این ایده اشتباه بوده است، اما همه حرف ما این است که با بررسی و سنجش ایده جلو برویم تا به نتیجه بهتری برسیم.

وی با بیان اینکه قطعاً با جابجایی یک نفر نمی‌شود رویکرد را از مدیر محور به سمت رویکرد محور تغییر داد، گفت: بدنه شهرداری بدنه بزرگی است و شهردار اصفهان خوشبختانه تحصیلاتش مدیریت شهری است، اما برای اینکه شهر از شخص محور به خلاقیت محور تبدیل شود چند گام نیاز است. ابتدا ایجاد مرکز خلاقیت سپس رشد این مرکز و قدم سوم تغییر نگرش دیگر مدیران یعنی باید همه مدیران شهری به این نتیجه برسند که تصمیم‌گیری‌های شخصی را کنار گذاشته و به سمت ایده پردازی و پژوهش محوری حرکت کنند، شاید این اتفاق رخ دهد ولی قطعاً زمان نیاز است.

مغز متفکر شهر

مدیر مرکز خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان ادامه داد: شهردار اعتقاد دارد مرکز خلاقیت “مغز متفکر شهر” است، چراکه شما در هر حالتی باشید نیازمند یک مغز متفکر هستید. البته مدیر می‌تواند چند رویکرد داشته باشد. شاید یک نفر رویکرد سیاسی را بپسندد و یک مدیر دیگر رویکرد اقتصادی را، اما شهردار فعلی اصفهان رویکرد خلاقانه را انتخاب کرده است. این‌ رویکرد به فکر و ایده مردم احتیاج دارد، یعنی از مردم برای خود مردم طرح‌ریزی می‌شود و به همین دلیل گفته می‌شود مرکز خلاقیت چشم و چراغ شهر است.

ایزدخواستی با اشاره به اینکه در حال حاضر مرکز خلاقیت در دو حوزه اصلی عام و خاص برنامه‌ریزی کرده است، تأکید کرد: در حوزه برنامه‌های عام آموزش، فرهنگ‌سازی، جذب ایده‌ها عام در دستور کار است و در حوزه خاص ۱۰ پروژه سنگین تعریف شده است؛ یعنی ۱۰ معضل شهری که تاکنون راه‌حلی برای آن پیدا نشده به این مرکز سپرده شده تا روی آن کار شود.

وی با بیان اینکه خلاقیت در حوزه فرهنگ نمود بیشتری دارد و از موضوعاتی است که در همه حوزه‌ها زیربنای اصلی محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: برای جذب ایده تاکنون ۷۰ اتاق فکر تشکیل‌شده است که اگر ایده‌ها به نتیجه برسد اصفهان را ۱۰ سال به جلو حرکت خواهد داد.

خبرگذاری ایسنا